NEWSpiracy Tutor Handbook EL

This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. Project Number: 2022-1-ES01-KA220-HED-000089608 Κριτική Σκέψη Στον όρο κριτική σκέψη, η λέξη κριτική, (γρ. κριτικός = κριτικός = "κριτικός") προέρχεται από τη λέξη κριτικός και υπονοεί την κριτική- προσδιορίζει τη διανοητική ικανότητα και τα μέσα "της κρίσης", "της κρίσης", "για την κρίση", και του να είσαι "ικανός να διακρίνεις" (Brown, 1993). Η προέλευση της κριτικής σκέψης εντοπίζεται στη διδακτική τεχνική του Σωκράτη, που συχνά αναφέρεται ως σωκρατική μέθοδος, η οποία έλαβε χώρα πριν από 2.400 χρόνια και η οποία απεικονίζεται σε διαλόγους του Πλάτωνα, όπως ο Ευθύφρων, η Απολογία (η υπεράσπιση του Σωκράτη στη δίκη του) και η Δημοκρατία. Από την εποχή του Σωκράτη, η ιστορία της μελέτης της κριτικής σκέψης είναι γεμάτη από έρευνες φιλοσόφων και λογικών, μαθηματικών και άλλων επιστημόνων, ψυχολόγων και εκπαιδευτικών. Μέχρι τον 19ο αιώνα, η προσπάθεια αυτή είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη βασικών εργαλείων κριτικής σκέψης στον τομέα των επιστημονικών μεθόδων, της λογικής και της στατιστικής (Daniel & Frank, 2020). Ο John Dewey, ο Αμερικανός φιλόσοφος, ψυχολόγος και εκπαιδευτικός, θεωρείται ευρέως ως ο "πατέρας" της σύγχρονης παράδοσης της κριτικής σκέψης. Την ονόμασε "αναστοχαστική σκέψη" και την όρισε ως εξής: "Ενεργή, επίμονη και προσεκτική εξέταση μιας πεποίθησης ή μιας υποτιθέμενης μορφής γνώσης υπό το πρίσμα των λόγων που τη στηρίζουν και των περαιτέρω συμπερασμάτων στα οποία τείνει" (Dewey, 1910). Σε μια θεμελιώδη μελέτη για την κριτική σκέψη και την εκπαίδευση το 1941, ο Edward Glaser ορίζει την κριτική σκέψη ως εξής: "Η ικανότητα να σκέφτεται κανείς κριτικά, όπως γίνεται αντιληπτή σε αυτόν τον τόμο, περιλαμβάνει τρία πράγματα: (1) μια στάση προδιάθεσης να εξετάζει κανείς με στοχαστικό τρόπο τα προβλήματα και τα θέματα που εμπίπτουν στο φάσμα των εμπειριών του, (2) γνώση των μεθόδων λογικής έρευνας και συλλογισμού και (3) κάποια δεξιότητα στην εφαρμογή αυτών των μεθόδων. Η κριτική σκέψη απαιτεί μια επίμονη προσπάθεια εξέτασης κάθε πεποίθησης ή υποτιθέμενης μορφής γνώσης υπό το πρίσμα των στοιχείων που την υποστηρίζουν και των περαιτέρω συμπερασμάτων στα οποία τείνει. Απαιτεί επίσης γενικά την ικανότητα αναγνώρισης προβλημάτων, εύρεσης εφαρμόσιμων μέσων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, συλλογής και συγκέντρωσης σχετικών πληροφοριών, αναγνώρισης μη διατυπωμένων υποθέσεων και αξιών, κατανόησης και χρήσης της γλώσσας με ακρίβεια, σαφήνεια και διάκριση, ερμηνείας δεδομένων, αξιολόγησης στοιχείων και αξιολόγησης επιχειρημάτων, να αναγνωρίζει την ύπαρξη (ή τη μη ύπαρξη) λογικών σχέσεων μεταξύ προτάσεων, να εξάγει δικαιολογημένα συμπεράσματα και γενικεύσεις, να θέτει σε δοκιμασία τα συμπεράσματα και τις γενικεύσεις στις οποίες καταλήγει, να ανασυνθέτει τα πρότυπα των πεποιθήσεών του με βάση ευρύτερες εμπειρίες και να αποδίδει ακριβείς κρίσεις για συγκεκριμένα πράγματα και ιδιότητες στην καθημερινή ζωή.